EDEBİ TOPLULUKLAR

[Atirpan]

1940’tan Sonraki Türk Edebiyatında Roman ve Hikayede

Sosyal (toplumsal)Gerçekçiler:

Bu akım ; bir meseleyi, bir derdi ortaya koyarak, topluma faydalı olmak istiyordu. İlk ürünleri, Anadolu köy romancılığıdır. Konuları: işçi-ırgat hayatı,sınıf çatışmaları,grev-lokavt gibi durumlar, toprak-su kavgaları...

Önemli Temsilcileri:

Kemal Tahir: Konularını cezaevi yaşantılarından , Kurtuluş Savaşı’ndan, eşkıya menkıbelerinden aldı. Gerçek bir Anadolu romanı oluşturdu.
Eserleri: Roman:Yorgun Savaşçı,Devlet Ana ...

Orhan Kemal: Hayatına girmiş yüzlerce kişinin kader ve direnişlerini yazdı. Sürükleyicilik,tabiilik, gerçeklik eserlerinin özelliğidir.
Eserleri :Roman: Murtaza, Hanımın Çiftliği...Tiyatro:72.Koğuş...

Yaşar Kemal: Genellikle Çukurova insanının hayat savaşlarını şiirli bir dille yazdı. Tezli romanı savunur. Folklor unsurları ve güçlü doğa tasvirleri görülür.
Eserleri: Roman:İnce Memet, Yer Demir Gök Bakır, Teneke...

Fakir Baykurt: İçinde doğup yetiştiği köylülerin hayatını yazmıştır.
Eserleri: Roman: Yılanların Öcü, Tırpan, Kara Ahmet Destanı...Hikaye: Can Parası.




BEŞ HECECİLER

• Özellikleri:
  · Şiirlerinde Anadolu’yu coşkulu bir dille anlattılar.
  · Milli Edebiyatın ölçü, biçim ve nazım şekillerini benimsemiş, o doğrultuda eserler vermişlerdir.
  · Dize kümelerinde dörtlüklere bağlı kalmayıp yeni biçimler aramışlardır.
  · İlk şiirlerinde aruzu kullanan Beş Hececiler şiire I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde başlamışlardır.
  · Şiirde sade ve özentisiz olmayı tercih etmişler, eserlerinde konuşma dilini kullanmışlardır.
  · Gerçekçi olmak istemişler ancak hemen hepsi romantizme sürüklenmiştir.
  

• Beş Hececiler:
  Faruk Nafiz Çamlıbel
  Enis Behiç Koryürek
  Halit Fahri Ozansoy
  Orhan Seyfi Orhon
  Yusuf Ziya Ortaç
  

• GARİP AKIMI (I. YENİ)
  
  · 1941’de Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet birlikte yayımladıkları Garip adlı şiir kitabının önsözünde bu akımın ilkelerini ortaya koydular.
  Özellikleri:
  
  · Şiirde ölçüyü bırakıp serbest şiir yazma yoluna gittiler.
  · Uyağı şiir için gerekli olmaktan çıkardılar.
  · Her şeyi şiirin konusu haline getirdiler. Böylece şairane duygular şiirden uzaklaştırdılar.
  · Her türlü sözcüğün şiirde kullanılmasını savundular, böylece gündelik küçük sorunlar, halktan kişiler, sokak… şiire girdi.
  · Şiirde bütün güzelliğini benimsediler.
  · Şiirin düşünce ve zekadan güç alarak yaşama sevincini anlatması gerektiğini söylediler.
  · Dilin sanatlardan arındırılmış olarak doğal biçimde kullanılması gerektiğini savundular.
  · Şiirde toplumsal aksaklıkları eleştirdiler.
  · Şiirde mizaha yer verdiler.
  
  
  
  İKİNCİ YENİ
  Özellikleri:
  · Orhan Veli arkadaşlarının yalın anlatımına tepki olarak doğmuştur.
  · II. Yeni şiirimizde çok uzun soluklu olmasa, geniş bir okuyucu kitlesi bulamasa da Türk şiirine yeni boyutlar getirmiştir.
  · “şiir için şiir” anlayışıyla hareket etmişler; erdem, ahlak, toplum ve gerçek gibi konuların şiirin dışında tutulması gerektiğini savunmuşlardır.
  · Onlara göre anlamlı olmak şiir için önemli değildir.
  · II. Yeni’ye göre şiir bir öykü anlatma aracı değildir. Öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır. Bu yüzden konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.
  · Eşya, görünüm ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile anlatmayı amaç edinmişlerdir.
  · Onlara göre şiirde ahenk, ölçü ve uyakla değil; musiki ve anlatım zenginliği ile sağlanmalıdır.
  II. Yeni Sanatçıları:
  Sezai Karakoç
  Edip Cansever
  Turgut Uyar
  İlhan Berk
  Cemal Süreyya
  Ece Ayhan
  
  
• 
  </li>
  
• 20.YÜZYIL TÜRK EDEBİYATINDA BAĞIMSIZ SANATÇILAR
  Milli Edebiyatçılarla aynı dönemde yaşadığı halde bu akıma bağlı olmayan sanatçılar şunlardır:
  Ahmet Haşim
  Hüseyin Rahmi Gürpınar
  Mehmet Akif Ersoy
  Yahya Kemal Beyatlı
  Ahmet Rasim
  Rıza Tevfik Bölükbaşı
  
• CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
  Genel Özellikleri:
  · Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkmış, dilde sadeleşme çabaları aralıksız sürmüştür.
  · Edebiyatımız bu dönemde toplumcu bir karakter kazanmış, edebiyatta gerçekçi bir anlayış güdülmüştür.
  · Aruzun yerini hece vezni almış, şiirlerde de günlük konuşma dili kullanılmıştır.
  · Şiirin biçimce serbestleşmesi sağlanmıştır.
  · Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türler gelişmiş, bu türlerde başarılı ürünler verilmiştir.
  · İstanbul dışında da pek çok edebiyatçı yetişmiştir.
  · Öykü ve romanda toplumsal gerçekçilik egemin olmuştur.
  
• 
  </li>
  
• 
  </li>
  
• 
  
• 
  </li>
  
• 
  </li>
  
• YEDİ MEŞALECİLER
  · Beş Hececilerin gerçekçilik ve içtenlikten uzak şiirlerine tepki olarak doğmuştur.
  · Girişimlerini “canlılık, samimiyet ve sürekli yenilik” olarak özetlediler ancak bunu gerçekleştiremediler.
  · Hece vezninden yola çıktılar, biçimde bir yenilik yapamadılar.
  · Özde ise Verlaine, Mallerme, özellikle de Baudelarie gibi Fransız ozanlarını örnek aldılar.
  · Olayları daha gerçekçi bir gözle, içten ve yeni bir ruhla anlatmak istediler.
  · Konuları olabildiğince genişletmeye çalıştılar.
  · Şiirlerinde izlenimciliğin tesiri görülür. (tablo gibi şiir)
  

· Topluluk 1928’de Meşale Dergisi’nin kapanmasıyla dağıldı.

• TEMSİLCİLERİ:
  Yaşar Nabi Nayır
  Ziya Osman Saba
  Vasfi Mahir Kocatürk
  Kenan Hulusi Koray
  Sabri Esat Siyavuşgil
  Cevdet Kudret Solok
  Muammer Lütfi Bahşi
  

TOPLUMSAL GERÇEKÇİLER

• Özellikleri:
  · I. ve II. Yeni’ye tepki olarak ortaya çıkmıştır.
  · Sosyal olaylara ve toplumsal meselelere yönelmişlerdir.
  · Eserlerinde köy hayatını ve köylülerin sorunlarını ele alan bu sanatçılar yurt gerçeklerini anlatmak gerektiğini savunmuşlardır.
  · Özellikle hikaye ve roman türünde başarılı olmuşlardır.
  Sanatçıları:
  
• Nazım Hikmet
  Rıfat Ilgaz
  Ahmet Arif
  Kemal Tahir
  Orhan Kemal…