10.SINIF EDEBİYAT DERSİ YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ

[Atirpan]

Adı –Soyadı Tarih12./11./2007.
Sınıf-No:10 ......... A GRB


I. Tegme çeçek öküldü ( Her bir çiçek yığıldı
Bukuklanıp büküldü tomurcuklar büküldü
Tügsin tügün tüpüldü Düğüm düğüm sarıldı
Yargalı mat yörkeşür Açılmak için sarmaşır)

2.Dönemi:
2.Nazım Biçimi:
2.ölçüsü
2.nazım birimi:
2.uyaklar:
2.varsa redifler:
………………………………………………………………….
II. Şimdi almaz oldun benim selamım
Alırsın sevdiğim bir zaman olur
Bana işlediğin işlere nadim
Olursun sevdiğim bir zaman olur

Aşık Ömer ( nadim: pişman ol- )

2.Dönem:
2.Nazım Biçimi:
2.Nazım birimi
2.ölçüsü:
2.uyaklar
2.varsa redifler
1. Bu iki metnin dönemleri şekil özellikleri ve içerikleri bakımından karşılaştırarak dönemlerini ve nazım biçimlerini belirtiniz.

Bilinen Türk destanları arasında en eskisi ......................’tır Altay Türkleri arasında söylenmektedir.
Saka Destanı, İskit Türkleri’ne aittir. Bu destan zinciri içinde ....................................... ve .............................parçaları bulunur. Bunlar Kaşgarlı Mahmud’un ................................... adlı eserinde yer almıştır.
Oğuz Kağan Destanı. 14’üncü yüzyılda derlenmiş özet nitelikte bir metindir. Oğuz Kağan’ın doğumu ve üstün nitelikleri, askeri başarıları ve ülkeyi oğulları arasında pay edişi anlatılır.
2. Yukarıdaki boşlukları tamamlayınız. (10p)

("Ölüm döşeğinde Ay-toldı’nın Ögdilmiş’e verdiği baba öğüdü:

Davranışların doğru olsun, kendini yanıltma,
Gönlünü,dilini alçak tut, sözünü abartma

Başkasının zararını isteme, kendin de zarar verme,
Çok iyilik yap, heves ve arzularına hâkim ol.
Kutatgu Bilig

3. Yukarıdaki beyitlerin temasını yazınız. Öğütlerin amacı nedir? Açıklayınız. (6p)


4- Bu beyitlerde eserin hangi özellikleri görülmektedir, açıklayınız? 5
5-Kutadgu Bilig adlı Eserin yazarını:5.
Niçin yazıldığı:5.

Belirtiniz.

Kör baykuş uçar korkulu rüya görerek
Atlar baş eğer son geceden ürpererek
Peygamberi çağlar boyu kurtardıkça
Kutsaldır örümcek yeni ağlar örerek Talat Sait Halman

6. Söz sanatını açıklayınız. (10p)

Bilgi insana kemikte ilik gibidir
İnsanın süsü akıl, kemiğinki ise iliktir
Cahil, bilgisiz kişi iliksiz kemik (gibi)dir.
Kimse iliksiz kemiğe el uzatmaz.
Atabetü’l Hakayık ‘tan
7.Yukarıdaki eser kime aittir?.
Ne zaman yazılmış :
ne amaçla yazılmıştır?:
Anlatım özelliklerini açıklayınız. :
Eserin adı hangi anlama gelmektedir:
(10p)

9.Verilen bilgilere göre boşlukları tamamlayınız. (10p)
a. Didaktik ve sembolik bir özellik taşır. Eserde dört kişinin ko¬nuşturulması söz konusudur.
(................................, ..........................................)2
b. İlk yazılı tarihimiz açısından büyük önem taşıyan bu eserler Bilge Kağan'ın ağzından Vezir Tonyukuk ve Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır.
(..........................................................................)2
c. Günümüz atasözleri gibi özlü ve kısa sözlere is¬lamiyet'ten önceki edebiyatta ................... .................adı verilirdi.2

d. 13.yy. da yaşamıştır. Risaletü’n-nushiyye adlı eserin sahibidir.
(..........................................................................)2

e.Vesiletü’n-necat ( Mevlid)’ ın yazarıdır.
(..........................................................................)2


10. Aşağıda verilen bilgilerin yanına doğru (D) ,yanlış (Y) yazınız.

1. Oğuz Kağan Destanı Göktürklere aittir. (........)2
2.Sagu yuğ adı verilen törende söylenen ağıttır.(.....)2
3.Divan-ı Hikmet’in nazım şekli mesnevidir. (........)2
4.Hoca Dehhani Anadolu’da din dışı konularda şiir veren ilk şairdir. (........)2
5. Yunus Emre şiirlerinde yalnız hece ölçüsü kullanır. (.....)2
6.Türk edebiyatının ilk yazılı edebi eseri………………………dir
7)Türk Edebiyatının aruz vezniyle yazılan ilk divan eseri örneği……………………………dir.

[Atirpan]

I. Tegme çeçek öküldü ( Her bir çiçek yığıldı
Bukuklanıp büküldü tomurcuklar büküldü
Tügsin tügün tüpüldü Düğüm düğüm sarıldı
Yargalı mat yörkeşür Açılmak için sarmaşır)

2.Dönemi: İslamiyet Öncesi Dönem Türk Edebiyatı
2.Nazım Biçimi: Koşuk
2.ölçüsü 7 Lik Hece Ölçüsü
2.nazım birimi: dörtlük
2.uyaklar: k ler yarım uyak
2.varsa redifler: üldü - ler redif
………………………………………………………………….
II. Şimdi almaz oldun benim selamım
Alırsın sevdiğim bir zaman olur
Bana işlediğin işlere nadim
Olursun sevdiğim bir zaman olur Aşık Ömer ( nadim: pişman ol- )
2.Dönem: islami dönem Halk (Aşık ) Edebiyatı
2.Nazım Biçimi:Koşma
2.Nazım birimi dörtlük
2.ölçüsü: 11lik hece
2.uyaklar "m" ve "l" ler yarım uyak
2.varsa redifler " ırsın sevdiğim bir zaman olur" lar redif
1. Bu iki metnin dönemleri şekil özellikleri ve içerikleri bakımından karşılaştırarak dönemlerini ve nazım biçimlerini belirtiniz.

biri islamiyet öncesi biri islami dönem halk edebiyatı biri koşuk diğeri koşma
biri 7 lik diğeri 11lik hece ölçüsü

2. Bilinen Türk destanları arasında en eskisi .."yaradılış"....’tır Altay Türkleri arasında söylenmektedir.
6..Saka Destanı, İskit Türkleri’ne aittir. Bu destan zinciri içinde .Alp Er Tunga .. ve şu destanı .....parçaları bulunur. Bunlar Kaşgarlı Mahmud’un .Divan-ı Lügat it Türk. adlı eserinde yer almıştır.
2..Oğuz Kağan Destanı.. 14’üncü yüzyılda derlenmiş özet nitelikte bir metindir. Oğuz Kağan’ın doğumu ve üstün nitelikleri, askeri başarıları ve ülkeyi oğulları arasında pay edişi anlatılır.

2. Yukarıdaki boşlukları tamamlayınız. (10p)

("Ölüm döşeğinde Ay-toldı’nın Ögdilmiş’e verdiği baba öğüdü:

Davranışların doğru olsun, kendini yanıltma,
Gönlünü,dilini alçak tut, sözünü abartma

Başkasının zararını isteme, kendin de zarar verme,
Çok iyilik yap, heves ve arzularına hâkim ol. Kutatgu Bilig

ideal devlet yönetimini anlatmak toplum ve devlet hayatının düzenlenebilmesi için gerekli olan görgü, bilgi ve erdemlerin neler olduğu ve bunların nasıl elde edilip kullanılacağını anlatmak.
3. Yukarıdaki beyitlerin temasını yazınız. Öğütlerin amacı nedir? Açıklayınız. (6p)
4- Bu beyitlerde eserin hangi özellikleri görülmektedir, açıklayınız? 5 p
eserin didaktik özelliği görülmektedir

5-Kutadgu Bilig adlı Eserin yazarını:5. Yusuf Has Hacib
Niçin yazıldığı:5.ideal devlet yönetiminin nasıl olduğunu anlatmak amacıyla

Kör baykuş uçar korkulu rüya görerek
Atlar baş eğer son geceden ürpererek
Peygamberi çağlar boyu kurtardıkça
Kutsaldır örümcek yeni ağlar örerek Talat Sait Halman

6. Söz sanatını açıklayınız. (10p)Burada örümceğin mağarada ağ örerek peygamberin hayatını kurtarması menkıbesine hatırlatma yapıyor Telmih var

Bilgi insana kemikte ilik gibidir
İnsanın süsü akıl, kemiğinki ise iliktir
Cahil, bilgisiz kişi iliksiz kemik (gibi)dir.
Kimse iliksiz kemiğe el uzatmaz. Atabetü’l Hakayık ‘tan

7.Yukarıdaki eser kime aittir?.
Ne zaman yazılmış :Edip Ahmet Yükneki- x1.yüzyıl
ne amaçla yazılmıştır?: hadis ve Arapça beyitlere dayanarak yazdığı şiirlerle, ahlaklı insan olmanın yollarını, ahlak ilkelerini açıklamış, çeşitli ahlakî öğütlerde bulunmuş, İslamî düşünce ve görüşlere yol gösterici olmuştur.
Anlatım özelliklerini açıklayınız. : aruz vezniyle ve Kaşgar diliyle yazmıştır
· Didaktik (öğretici) bir eserdir. · Mesnevi tarzında yazılmıştır. · 46 beyit ve 101 dörtlükten oluşmaktadır. · Aruz ölçüsüyle yazılmıştır. · Arapça ve Farsça kelimeler vardır. · Telmih (hatırlatma) sanatı kullanılmıştır.
Eserin adı hangi anlama gelmektedir:Gerçeklerin Eşiği 10p)

9.Verilen bilgilere göre boşlukları tamamlayınız. (10p)

a. Didaktik ve sembolik bir özellik taşır. Eserde dört kişinin ko­nuşturulması söz konusudur. (.Kutadgu Bilig...............)2
b. İlk yazılı tarihimiz açısından büyük önem taşıyan bu eserler Bilge Kağan'ın ağzından Vezir Tonyukuk ve Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır.
(.Göktürk Kitabeleri.......)2
c. Günümüz atasözleri gibi özlü sözlere is­lamiyet'ten önceki edebiyatta sav......adı verilirdi.2
d. 13.yy. da yaşamıştır. Risaletü’n-nushiyye adlı eserin sahibidir.
(.Yunus Emre..)2
e.Vesiletü’n-necat ( Mevlid)’ ın yazarıdır.
(.Süleyman çelebi.)2
10. Aşağıda verilen bilgilerin yanına doğru (D) ,yanlış (Y) yazınız.
1. Oğuz Kağan Destanı Göktürklere aittir. (...Y.....)2
2.Sagu yuğ adı verilen törende söylenen ağıttır.(..D...)2
3.Divan-ı Hikmet’in nazım şekli mesnevidir. (..Y......)2
4.Hoca Dehhani Anadolu’da din dışı konularda şiir veren ilk şairdir. ..D...)2
5. Yunus Emre şiirlerinde yalnız hece ölçüsü kullanır. (..Y...)2
6.Türk edebiyatının ilk yazılı edebi eseri…gÖKTÜRK kiTABELERİDİR……………………dir
7)Türk Edebiyatının aruz vezniyle yazılan ilk divan eseri örneği kUTADGU BİLİG…dir.

[Atirpan]

ADI-SOYADI B GRB
SINIFI : 10/ NUMARASI

1.Aşağıda verilen bilgilerin yanına doğru (D) ,yanlış (Y) yazınız.
1. Şehname İranlılara ait Firdevsi tarafından yazılmış yapay bir destandır. (........)2
2.Türklerin bir bozkurttan türediğini anlatan destan,Sakalara ait ŞU destanıdır. (........)2
3. Gazel beyitler ve aruz ölçüsü ile yazılır, xa xa... biçiminde kafiyelenir. (........)2
4. İlahi hece ölçüsü ve dörtlüklerle yazılır , aşık tarzı halk edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (........)2
5.Koşma, semai , varsağı aşık tarzı halk edebiyatına ait nazım şekilleridir. (........)2

Aceb bu derdümün dermânı yok mu
• Yâ bu sabr itmegün oranı yok mu ?
Yanaram mumlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmağun payanı yok mu
Hoca Dehhani ( mumlayın: mum gibi, payan: sınır)
2. a) yukarıdaki şiiri biçim ve ahenk özellikleri yönünden inceleyiniz

b)Şiirin nazım şeklini açıklayınız. (5p)

Ormanda büyüyen adam azgini
Çarşıda pazarda insan beğenmez
Medrese kaçkını softa bozgunu
Selam vermeğe dervisan beğenmez Kaygusuz Abdal
3. a)Yukarıdaki dörtlüğün türünü açıklayınız.(5)
b) Dörtlüğe göre Kaygusuz Abdal’ın üslubu hakkında bilgi veriniz.

4.İslamiyet öncesi Türk destanlarını yazınız. (10 p)

Günümüz Türkçesiyle
Alp Er Tunga öldi mü (Alp Er Tunga öldü mü)
Issız ajun kaldı mu (Kötü dünya kaldı mı )
Ödlek öçin aldı mu (Felek öcünü aldı mı )
Emdi yürek yırtılur (Şimdi yürek yırtılır )
…. ….
Ögreyüki mundag ok (Feleğin âdeti böyledir işte )
Munda adın tıldag ok (Bundan başkası da bahanedir)
Atsa ajun ugrap ok (Felek niyet edip ok atarsa )
Taglar başı kertilür (Dağların başı kertilir )

5) a)yukarıdaki şiiri (orijinal metinde) biçim yönden inceleyiniz.(ölçü, kafiye, redif, kafiye düzeni) 10
B) Şiirin türünü ve dönemini belirtiniz. 5

6. Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
Sözlü edebiyat …………………..zamanda oluşmaya başlamıştır./2
Koşuk ………,…………..,…………………..gibi konuları işlemesi bakımından halk edebiyatımızdaki koşmaya benzer./2
Koşuk’un halk edebiyatındaki karşılığı ……………….……;divan edebiyatındaki karşılığı………………Batı edebiyatında ………………..dir/6
Oğuz Kağan Destanı tek kişinin maceralarının anlatılması bakımından Homeros’un …………………………………. Destanına benzer./2
Roman, koşuk, kaside edebi türleri sırasıyla,edebiyatımızın ................................./.,……………………./………………………..dönemlerine aittir.6

7) “ Sazlıklarda sessizce süzülürken kayıklar
Ay sularda bir hasta kadın gibi sayıklar”
10p Şiirdeki edebi sanatı bularak açıklamasını yazınız.

8) İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatında ölenlerin ardından söylenen onun dürüstlüğünü iyiliklerini faziletlerini anlatan şiirlere ……………..denir.Buna Halk Edebiyatında ………
Klasik Türk(Divan) Edebiyatında ise …………… ….denir.
İlk İslami konu dışı divan şiiri yazan şair……………….dir
Divan-ı Lügat it Türk adlı eserin yazarı………………....dur
Divan edebiyatında peygamberi öven kaside türü ………tır
Yukarıdaki boşluklara uygun kelimeleri yazınız

9) Doğal destan ve yapma destanın farklarını(5p) ve benzerliklerini(5p) yazınız.

10) Aşağıda isimleri verilen destanların hangi ulusa ait olduklarını karşısına yazınız.
2 Manas:
2 Ramayana:
2 Nibelungen:
2 Kalevela:
2 Ergenekon
Başarılar dilerim Aydan Tırpan

[Atirpan]

1.Aşağıda verilen bilgilerin yanına doğru (D) ,yanlış (Y) yazınız.
1. Şehname İranlılara ait Firdevsi tarafından yazılmış yapay bir destandır. (.Y.)2
2.Türklerin bir bozkurttan türediğini anlatan destan,Sakalara ait ŞU destanıdır. (.Y..)2
3. Gazel beyitler ve aruz ölçüsü ile yazılır, xa xa... biçiminde kafiyelenir. (..D..)2
4. İlahi hece ölçüsü ve dörtlüklerle yazılır , aşık tarzı halk edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (Y..)2
5.Koşma, semai , varsağı aşık tarzı halk edebiyatına ait nazım şekilleridir. (D...)2
Aceb bu derdümün dermânı yok mu ·
Yâ bu sabr itmegün oranı yok mu ?

Yanaram mumlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmağun payanı yok mu Hoca Dehhani

( mumlayın: mum gibi, payan: sınır)

2. a) yukarıdaki şiiri biçim ve ahenk özellikleri yönünden inceleyiniz
“an” lar kafiye “ ı yok mu”lar redif aa xa kafiyeli
Beyitlerle Aruz vezni ile yazılmıştır lirik bir eserdir

b)Şiirin nazım şeklini açıklayınız. (5p)GAZEL LİRİK BİR ŞİİRDİR

Ormanda büyüyen adam azgini
Çarşıda pazarda insan beğenmez
Medrese kaçkını softa bozgunu
Selam vermeğe dervisan beğenmez Kaygusuz Abdal

3. a)Yukarıdaki dörtlüğün türünü açıklayınız.(5)
İslami dönem Dini Tasavvufi Halk edebiyatı Şathiye
b) Dörtlüğe göre Kaygusuz Abdal’ın üslubu hakkında bilgi veriniz. (5)
Açık ve yalın bir dil kullanmış. Nükteli ve iğneli bir üslubu vardır.

4.İslamiyet öncesi Türk destanlarını yazınız. (10 p)

1-yaradılış Altay Türkleri
2-Saka Türkleri: Alp er Tunga –Şu Destanı
3-Göktürkler: Bozkurt-Ergenekon Destanı
4Uygurlar: Türeyiş-Göç Destanı
5-Hun Türkleri: Oğuz Kağan Destanı

Günümüz Türkçesiyle

Alp Er Tunga öldi mü (Alp Er Tunga öldü mü)
Issız ajun kaldı mu (Kötü dünya kaldı mı )
Ödlek öçin aldı mu (Felek öcünü aldı mı )
Emdi yürek yırtılur (Şimdi yürek yırtılır )
…. ….
Ögreyüki mundag ok (Feleğin âdeti böyledir işte )
Munda adın tıldag ok (Bundan başkası da bahanedir)
Atsa ajun ugrag ok (Felek niyet edip ok atarsa )
Taglar başı kertilür (Dağların başı kertilir )

5) a)yukarıdaki şiiri (orijinal metinde) biçim yönden inceleyiniz.(ölçü, kafiye, redif, kafiye düzeni) 10
“l” ler “d” ler “t” ler yarım uyak “dı mu “ag ok” ilür” ler redif

B) Şiirin türünü ve dönemini belirtiniz. 5
İslamiyet öncesi sözlü dönem edebiyat ürünü SAGU

6. Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
Sözlü edebiyat bilinmeyen.zamanda oluşmaya başlamıştır./2
Koşuk aşk tabiat güzellik ..gibi konuları işlemesi bakımından halk Edebiyatımızdaki koşmaya benzer./2
Koşuk’un halk edebiyatındaki karşılığı koşma;divan edebiyatındaki karşılığı gazel Batı edebiyatında lirik .dir/6
Oğuz Kağan Destanı tek kişinin maceralarının anlatılması bakımından Homeros’un odysea. Destanına benzer./2
Roman, koşuk, kaside edebi türleri sırasıyla,edebiyatımızın .Batı Etkisindeki Ed.İslamiyet Öncesi sözlü dönem ve İslami Dönem Divan edebiyatı……..dönemlerine aittir.6

7) “ Sazlıklarda sessizce süzülürken kayıklar
Ay sularda bir hasta kadın gibi sayıklar”
10p Şiirdeki edebi sanatı bularak açıklamasını yazınız.

Ay hasta bir kadın gibi sayıklar: KİŞİLEŞTİRME VARDIR
8) İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatında ölenlerin ardından söylenen onun dürüstlüğünü iyiliklerini faziletlerini anlatan şiirlere SAGU.denir.Buna Halk Edebiyatında AĞIT Klasik Türk(Divan) Edebiyatında ise MERSİYE.denir.
İlk İslami konu dışı divan şiiri yazan şairHOCA DEHHANİ
Divan-ı Lügat it Türk adlı eserin yazarıKAŞGARLI MAHMUD..dur
Divan edebiyatında peygamberi öven kaside türüNAATtır
Yukarıdaki boşluklara uygun kelimeleri yazınız
9) Doğal destan ve yapma destanın farklarını(5p) ve benzerliklerini(5p) yazınız.
Doğal destan yazının olmadığı dönemlerde oluşmaya başlamış ve halkın ortak ürünü olacak şekilde ağızdan ağza söylenerek gelişmiştir. Sahibi belli değildir.
Yapay destansa bir olayın bilinen bir şair tarafından onun hayal gücü ile işlenerek yaratılmış halidir
İkisi de milletlerin hayatını etkileyen tarihi olayı işler
10) Aşağıda isimleri verilen destanların hangi ulusa ait olduklarını karşısına yazınız.
2 Manas: Kırgız Türkleri
2 Ramayana:Hint
2 Nibelungen:Alman
2 Kalevela:Fin
2 Ergenekon Göktürk

[M3RTi]

Çok teşekkürler hocam

[Atirpan]

1)
Divan edebiyatı nazım biçimlerinden biri olan kasidenin belirli bölümleri vardır: Bahar mevsiminin ya da bayram günlerinin tasvir edildiği birinci bölüme “teşbib” , Asıl konuya geçiş ifade eden
(I)
bir ya da birkaç beyitten oluşan bölüme “girizgah”, Şairin kendini övdüğü bölüme
(II)
“mehdiye”, araya aynı ölçü ve uyakta gazel tarzında şiir söylemeye “tegazzül”, birkaç
(III) (IV)
beyitten oluşan son bölüme de “dua” adı verilir.
(V)

Yukarıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) V B) IV C) III D) II E) I


2
I. Özellikle aşk, güzellik, ve içki konusunda yazılır.
II. Beyit sayısı 5 ile 9 arasında değişir.
III. Uyak düzeni, aa – bb – cc – dd -… şeklindedir.
IV. İlk beyitine matla, son beyitine makta denir.
V. Tasavvuf edebiyatındaki ilahiyle biçim ve içerik bakımından aynıdır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi gazel için söylenemez?

A)III. ve V B) III. ve IV C) III ve V D) II ve IV E) II. ve IIII



3
* Dil-i pürhun elem-i hercin ile cuş edeli
Çeşme-i çeşmin akan suları dem gibi gelir.

* Cennet cennet dedikleri
Birkaç köşkle birkaç huri
İsteyene sen ver onu
Bana seni gerek seni

Yukarıdaki şiir parçaları iki farklı yüzyılda yaşayan iki farklı şaire aittir.

I. Her ikisi de sade bir dille söylenmiştir.
II.Her ikisi de halk edebiyatına aittir.
III. İkisi de farklı ölçülerle söylenmiştir.
IV. Uyak örgüsü aynıdır.
V. Şairler birbirinden etkilenmişlerdir.

Bu şiir parçaları için yukarıda numaralanmış yargılardan hangisi söylenebilir?

A) V B) IV C) III D) II E) I


4 Sana kimisi canım kimisi cananım deyü söyler
Nesin sen doğru söyle can mısın canan mısın kafir?

Yukarıdaki beyit için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?
A) Mesneviden alınmış bir beyittir.
B) Kasidenin dua bölümünden alınmıştır.
C) Herhangi bir gazelin makta (son) beyitidir.
D) Gazelin matla (ilk) beyiti değildir.
E) Mersiyeden alınmış bir beyittir.


5
I. O temayül o tegafül o eda
O tebessüm o tekellüm o sada
II. Kamet-i naziki bir ince fidan
Arızı hem sıfatı berg-i hazan
III. Bulunur bunda hep efrad-ı milel
Tab’-ı insana nice vere halel
IV. Dürlü dürlü derde uğratan beni
Kalb-i mail çeşm-i şahid-i bazdır.
V. Çünki yar ağyar ile dem-sazdır
Bana günde bin kez ölmek azdır.

Yukarıdaki beyitlerden hangisi bir “mesneviden” alınmış olamaz?

A) I B) II C) III D) IV E) V



6)
I. Bir elinde gül bir elinde cam geldin sakiya
Kangısın alsam gülü yahud ki camı ya seni
II. Bir nazenin fitne tevellüd eder müdam
Mecliste duht-ı rezle o büt hem-dem olmasın
III. Tuti-i mucize-guyem ne desem laf değül
Çerh ile söyleşemem ayinesi saf değül
IV. Ben bu haletel tenezzül mü ederim şiire
Neyleyim kurtulamam tab’-ı heves-nakimden
V. Ben kulun layık değüldür valsına amma yine
İltifatun arzu-mend-i visal eyler beni

Yukarıdaki beyitlerden hangisi gazelin matla (ilk) bölümünden alınmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

7
I. Minnet hüdaya devlet-i dünya fena bulur
Baki kalır sahife-i alemde adımız
II.Eşcar-ı bağ hırka-i tecride girdiler
Bad-ı hazan çemende el aldı çenardan
III.Leyla ana verdi cümle rahtın
Pak eyledi bergden dırahtın
IV.Heva ara’isi gül-zara çehre-güşa
Bahar gülşene giydirdi hulle-i harda
V. Bir nice doyunca kanalım cam-ı murada
Bir lahza komaz saki-i devran elimizde

Yukarıdaki beyitlerden hangisi gazelin makta (son) bölümünden alınmış olabilir?

A) I B) II C) III D) IV E) V


8
I. Teşbib: Bahar mevsiminin ya da bayram günlerinin tasvir edildiği birinci bölüme denir.
II.Girizgah: Asıl konuya geçiş ifade eden bir ya da birkaç beyitten oluşan bölüme denir.
III. Fahriye: Şairin sanatkarane bir üslupla kendini övdüğü bölüme denir.
IV. Tegazzül: Araya aynı ölçü ve uyakta gazel tarzında şiir söylemeye denir.
V. Mehdiye: Kasidenin sunulduğu kişinin övgüsünün yapıldığı bölüme denir.

Yalnızca bu bilgilere dayanarak,

Bu arsada Baki nice üstada yetişti
Alemde bugün ana kimse yetişemez

Baki’nin bu beyiti kasidenin yukarıdaki bölümlerinden hangisine örnek olabilir?

A) I B) II C) III D) IV E) V


9
I. Mesnevi
II. Müstezat
III.Tuyuğ
IV. Kaside
V. Rubai

Yukarıdakilerden hangileri divan edebiyatında beyitlerle kurulan nazım biçimlerinden değildir?

A)I. ve V B) III. ve IV C) III ve V D) II ve IV E) II. ve IIII


10
I. Tardiye
II. Şarkı
III.Tuyuğ
IV. Kaside
V. Müstezat

Yukarıdakilerden hangileri divan edebiyatında yalnızca Türklerin kullandığı nazım biçimlerindendir?

A)II ve V B) II. ve IV C) I ve II D) I ve IV E) II. ve IIII

11
I. Medhiye
II. Hicviye
III. Mersiye
IV. Semai
V. İlahi

Yukarıdakilerden hangileri divan edebiyatında kullanılan nazım türlerinden değildir?

A)IV ve V B) III. ve IV C) I ve II D) II ve IV E) II. ve IIII


12
I. Siham-ı Kaza - Nedim
II. Leyla vü Mecnun – Baki
III.Garipname – Aşık Paşa
IV. Hüsn ü Aşk – Seyh Galip
V. Şikayetname – Fuzuli
Yukarıdaki eser- şair eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?

A)III ve V B) I. ve IV C) I ve II D) II ve V E) I ve IIII



13
I. Şarkı
II. Murabba
III.Müstezat
IV. Kaside
V. Rubai

Yukarıdakilerden hangileri divan edebiyatında dörtlüklerle kurulan nazım biçimlerinden değildir?

A)II. ve V B) III. ve IV C) III ve V D) I ve IV E) II. ve IIII


14
I. Her beyitin dizeleri kendi arasında uyaklıdır.
II. Din, tasavvuf, kahramanlık, aşk… gibi konular işlenir.
III. Beyit sayısı sınırlı değildir. Uzun ve manzum öyküdür.
IV.Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır.

Yukarıda bahsedilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gazel B) Müstezat C) Mesnevi D) Kaside E) Müsemmen

15
Ölüm veya eleştiri konularında yazılır. Bu nazım türünde bent sayısı 7 ile 12 arasında değişir.Her bent 7 ile 10 beyit arasında değişebilir. Baki’nin, Kanuni’nin ölümü üzerine yazdığı “Kanuni Mersiyesi” bu türde yazılmıştır.Ziya Paşa’nın bu nazım şekliyle yazdığı şiirleri edebiyatımızda çok ünlüdür.

Yukarıda bahsedilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Murabba B) Müstezat C) Tuyuğ D) Terkib-i Bent E) Şarkı



16
Bent sayısı 2 ile 5 arasında değişir. Aşk ve güzellik konusunda özel bir ezgiyle söylenir. Türklere ait bu türü Nedim geliştirmiştir. Bentlerin sonunda nakarat adı verilen dize tekrarlanır.

Yukarıda bahsedilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şarkı B) Murabba C) Mesnevi D) Kaside E) Gazel

17
I. Hece ölçüsü kullanılması.
II. İlk iki dizenin doldurma olması.
III. Hep tunç uyak kullanılması.
IV. Tek dörtlükten oluşması
V. Anonim olması

Yukarıda verilen cümlelerden hangisi ya da hangileri “mani” ile “rubai”nin ortak özelliğidir?

A)II ve V B) Yalnız I C) Yalnız IV D) III ve V E) I ve III

18
I. Nedim
II. Baki
III. Şeyh Galip
IV. Evliya Çelebi
V. Katip Çelebi

Yukarıda verilen sanatçılardan hangisi ya da hangileri şiir türünde eserleriyle tanınmamıştır?

A)IV ve V B) Yalnız I C) Yalnız II D) II ve V E) I ve IV

19
(I) Divan şiirinde müstezat, gazelin dizelerine yarım dize eklenerek oluşturulan nazım biçimidir. (II) Nazire, usta kabul edilen bir şairin beğenilen bir şiirine benzetilerek yazılan şiirdir. (III) Hamse, bir şairin beş kasidesinin bir araya getirilmesiyle oluşan eserlere denir. (IV) Gazelin ilk beyitine matla, son beyitine makta denir. (V) Gazelin en güzel beyitine “beytü’l-gazel” denir.

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V


20
I. Tevhid
II. Fahriye
III. Hicviye
IV. Mersiye
V. Girizgah

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri konusuna göre kaside çeşitlerinden değildir?

A)I ve V B) Yalnız II C) Yalnız V D) II ve V E) II ve III

Cevap Anahtarı:

1. C 2. A 3. C 4. D 5. D 6. C 7. A 8. C 9. C 10. E
11. A 12. C 13. B 14. C 15. D 16. A 17. C 18. A 19. C 20. D